Op pad gestuurd (2008)

Het kan moeilijk betwijfeld worden dat er van Jezus en zijn boodschap een bijzondere aantrekkingskracht is uitgegaan. Wat Jezus zei en deed beroerde mensen heel diep en vervulde hen met hoop en nieuwe moed. Velen herkenden een nieuwe samenhang voor hun leven.
Het valt op dat Jezus niet als cavalier seul is opgetreden. Hij heeft van in den beginne medestanders rond zich verzameld. Die twaalf die vandaag met name genoemd worden, namen daarin een aparte plaats in. Twaalf. Een symbolisch getal dat staat voor volheid. Voor harmonie. En "mannen" uiteraard. Zij doen denken aan de twaalf stammen uit de tijd koning van David en Salomo. Dat was nu bijna duizend jaar geleden, maar de verhalen over een tijd van stabiliteit en vrede waren als dierbare herinnering blijven leven.

Die twaalf werden door Jezus op pad gestuurd. Dit keer niet als gezanten voor een politieke droom maar als getuigen van een nieuwe levensstijl. Heel wat mensen liepen er warm voor. Opnieuw een ziel in hun bestaan. Opnieuw verbondenheid. Een nieuwe mentaliteit. Iedereen kon daaraan mee doen. Het ging om een soort nieuwe familie die hieruit zou voortkomen. En tijdens Jezus' leven is daarvan misschien wel iets van de grond gekomen.

Maar hoe moest het verder wanneer Jezus eenmaal van het toneel verdwenen was? Kon het wel verder zonder hem? Hoe onmisbaar is de leider? En: hoe onmisbaar zijn zij die in zijn voetspoor treden?

Wezenlijk is dat er een verscheidenheid van talenten aanwezig is. Dat daar ook ruimte voor is. Waarbij er geen sprake is van boven- en onderschikking. Maar van een fundamentele gelijkwaardigheid van talenten die elkaar aanvullen en er geen enkel kan ontbreken. Vooral de minst opvallende zijn nodig. Dat betekent dan tegelijk dat niemand buiten schot blijft, maar dat ieder onmisbaar is.

Het is te begrijpen dat sommigen op dit punt bedanken. Ze verkiezen een hiërarchische structuur. Daar kan men gemakkelijker de paraplu uitsteken wanneer het begint te regenen. De regendruppels komen altijd van boven. En dus verwijs je door naar wie boven je staat.

Het wordt inderdaad anders wanneer we met zijn allen verantwoordelijkheid dragen. Dan wordt ieders inzet onmisbaar. Niet alleen het profetisch talent, maar evenzeer het talent van de glimlach. En het charisma van de humor dat de zin voor relativering bewaart. En het charisma van de lekkere soep die smaakt geeft naar meer. Zeker: we kunnen de profeten niet missen. Maar ze staan niet alleen.

Als profeet wil je je charisma delen met anderen. Je wil voor je bezieling uitkomen, je licht niet wegstoppen. Even onmisbaar is de gemeenschap die ruimte schept voor de profeten. Profeten lijken nogal eens op eenzame dromers. Een beetje wereldvreemd. Maar allicht kunnen we de signalen die ze uitzenden niet missen. Signalen die onmisbaar zijn om het wezenlijke niet uit het oog te verliezen.

Was de vorig jaar gestorven abbé Pierre zo iemand? Meer dan een halve eeuw stond hij op de barricaden om het op te nemen voor daklozen, sans papiers en andere rechtelozen. Toen hij op 94 jarige leeftijd stierf te Parijs werd hem door alle politiekers eer gebracht. Frankrijk: pays laique bij uitstek, prees hem zowel ter linker als ter rechter zijde. President Chirac noemde hem "een grote figuur, een geweten, de incarnatie van de goedheid". Ségolène Royal, socialistische kandidate voor de presidentsverkiezingen schuwde evenmin de grote woorden: "zijn geest van revolte moet voortduren". En de toentertijd rechtse opponent Sarkozy verklaarde dat "het hart van alle Fransen halfstok hangt". Zonder de oprichting van zijn Emmaüs beweging, die zich boven alle religieuze en filosofische overtuigingen opstelt, riskeert deze 'rebel van de goedheid' zoals hij werd genoemd, dit 'monument van de barmhartigheid' algauw tot het verleden te behoren.

Was frère Roger Schutz zo iemand? Stichter van de oecumenische gemeenschap te Taizé in 1940. Week in, week uit het hele jaar door, komen jongeren uit alle Europese landen en andere werelddelen naar deze plek. Ze willen er andere jongeren ontmoeten waarbij het thema 'innerlijk leven en solidariteit onder mensen' centraal staat. Ook frère Roger werd gedragen door zijn gemeenschap die zijn werk verder zet, ook na zijn dood op 16 augustus 2005, toen hij werd neergestoken door een verwarde Roemeense vrouw. Zijn wegvallen heeft geen aardverschuiving teweeggebracht in de gemeenschap. Zijn charisma heeft vruchten gezet in het leven van anderen. Het charisma is onmisbaar. Maar hetzelfde geldt voor de gemeenschap.

We zouden zonder moeite kunnen doorgaan in het opsommen van initiatieven gedragen door mensen met een uitgesproken charisma die een beweging in het leven hebben geroepen die op de een of andere manier geïnspireerd is door de geest van het evangelie.
De club van Rome, gesticht eind van de jaren '60 die het motto 'grenzen aan de groei' ingang deed vinden: uitdrukking van de zorg voor de gezondheid van deze planeet en de levenskansen van toekomstige generaties.
De ATD beweging, gesticht in 1957 door Joseph Wresinski, opgericht met de inwoners van de sloppenwijken in de Parijse agglomeratie, verder gezet in de zogeheten Vierde Wereldbeweging.

Telkens weer zijn er bewegingen, groepen, gemeenschappen nodig die het oorspronkelijk charisma bewaren en ook blijvend vernieuwen.

Dan begrijpen we ook het wat vreemd aandoende woord van Jezus tot zijn leerlingen: "begeef je niet onder de heidenen, en ga ook niet naar de huizen van de Samaritanen, maar ga liever naar de verloren schapen van het huis van Israël". Ga maar niet preken hoe anderen zich dienen te gedragen. Begin er zelf maar aan. Begin maar in eigen kring. Enkel zo kan je iets uitstralen naar anderen. Indien het enkel preken is, enkel woorden, dan overtuig je niet. Alleen wanneer zichtbaar wordt gemaakt wat werkelijk mogelijk is.

Zo staan wij voor onze verantwoordelijkheid. Onze zending. Laten we deze missie ter harte nemen.