Moederschap

Op het hoogtepunt van de oogstmaand viert de kerkelijke liturgie het feest van Maria ten hemel opgenomen. Gaat het om een historisch feit? Zogoed als zeker niet. Wat moeten we er dan eigenlijk mee, vandaag de dag?

Ik denk dat we het verhaal daarover moeten lezen als een bijzondere hulde aan een bijzondere vrouw, en meer specifiek nog aan de moeder in Maria. Hebt u al gemerkt dat elk jaar opnieuw op 15 augustus hetzelfde evangelie wordt gelezen? Het 'Magnificat'. Als we het woord 'Magnificat' horen, hebben we meestal een algemeen beeld voor ogen van een loflied op de almacht van God, die o.a. de machtigen van hun troon stoot. Maar dan zien we in feite over het hoofd dat het in de eerste plaats om twee zwangere vrouwen gaat en dat juist die zwangerschap en dat moederschap hun leven zo fundamenteel beïnvloeden. Of staan we er vandaag toch even bij stil omdat deze dag de naamdag is van zovele moeders, niet alleen hier, maar over de hele wereld? Een soort christelijke moederdag dus.

Als we het feest in dat licht bekijken, is het voor ons, zeker voor de moeders onder ons, niet moeilijk ons het tafereeltje voor te stellen van de uitbundige begroeting van Maria en Elisabet. Beiden in wat we noemen 'blijde verwachting'.

Hoe waren we zelf bij onze eerste zwangerschap: blij, vertederd bij zulk een wonder en zo fier als een gieter op 'ons buikje'. Ik denk dat Maria en Elisabet op dat punt niet zoveel verschilden van andere moeders. Als we kijken naar klasreünies van jonge vrouwen die een paar jaren gehuwd zijn, waar wordt er dan het eerst en het meest over gesproken? Over zwangerschappen, geboortes en babyperikelen. En hoe moeilijk sommige zwangerschappen of geboorten ook mogen verlopen zijn, toch wordt er met blijdschap over verteld.

Dat Maria en in feite ook Elisabet hun vreugde uitzingen in het Magnificat, is dan ook niet zo verwonderlijk. Elisabet had jarenlang uitgekeken naar de komst van een kind en waarschijnlijk had ze zich vol droefheid neergelegd bij het feit dat ze kinderloos zou blijven. Is het dan zo verwonderlijk dat ze dolblij is met toch nog de komst van een zoon en dat ze God daar jubelend voor dankt?

En Maria? Een gewoon jong, joods meisje, dat moeder wordt van de lang verwachte Messias. Zou niet elke vrouw dit als iets 'heel speciaals' ervaren? Voelt tenslotte niet elke vrouw die leven voelt en draagt, dit als een wonder?

Dat Maria's loflied er een is op God is toch niet zo bizar. Al eeuwen keken de Joden uit naar de komst van de Messias. Maar dat hij zou geboren worden zoals elk ander kind, en dan nog uit een jong meisje, zonder aanzien of rijkdom, zo stelden de Joden het zich niet voor, en Maria ook niet. Daarbij wordt haar zelfs nog gevraagd of ze wel de moeder van de Messias wil worden. Geef toe dat dit niet een alledaags fait divers is.

Maria en Elisabet, twee vrouwen die zich wel heel begenadigd voelen door God. Later in de evangelies horen we van beide vrouwen niet veel meer. Van Elisabet al helemaal niet meer, van Maria maar een enkele keren. Toch zullen ze beiden in het leven van hun zonen een belangrijke rol gespeeld hebben. Zoals elke moeder trouwens.

Hierbij heb ik me wel eens afgevraagd of in de loop van de geschiedenis, in verhalen en legenden bijvoorbeeld, Maria's moederschap soms niet wat al te idyllisch is voorgesteld. Het was toch allemaal niet vol rozengeur en maneschijn. Ze was op het moment van het bezoek aan haar nicht in feite een ongehuwde moeder. Pas nadat ze van Elisabet terugkwam in Nazareth, nam haar verloofde Jozef haar bij zich in huis. Naar Egypte vluchten met een pasgeboren baby zal bepaald ook niet een lachertje geweest zijn. Als Jezus twaalf jaar was, hebben zijn ouders drie dagen lang naar hem moeten zoeken. Dagen die voor hen jaren moeten hebben geleken. En later, als ze haar zoon veroordeeld ziet, zijn lichaam kapot gegeseld en doodbloedend op het kruis. Gods zoon, jawel, maar ook haar kind. Zoveel pijn, zoveel verdriet.

En toch is Maria er op zulke momenten telkens weer. Haar leven is met dat van haar zoon verbonden vanaf het allereerste begin tot het laatste moment; bij zijn eerste lachje, bij zijn eerste stapjes, later bij het feestvieren op de bruiloft van Kana, maar ook onder het kruis. In goede en kwade dagen, in vreugde en verdriet, en dat alles zonder veel tamtam.

In feite geldt dit voor elke moeder. Daarin herkennen wij ons. Moederschap is een levenslang engagement aangaan van zorgen voor, van loslaten en er toch telkens weer zijn. Zo was het ook voor Maria.

Kiezen voor moederschap is ja zeggen tegen het leven, en dat is altijd een sprong in het onbekende, met licht- en schaduwkanten. En de schaduwzijde van de liefde is nu eenmaal verdriet. Het ene kan niet zonder het andere. Moederschap brengt naast vreugde ook pijn en verdriet met zich mee. Maar dat betekent niet dat het niet de moeite waard is.