Open stad met twaalf poorten

 

In het boek Openbaring is een architect aan het dromen. Hij droomt van een nieuwe stad. Een stad van leven en licht, een ommuurde stad maar met twaalf poorten.

De Apocalyps is doorheen duistere bladzijden een overwinningsboek. Op het plein van die stad staat een levensboom. Over die stad schijnt Gods luister. God, heeft er zijn troon. De Verrezen staat op één plan met de Vader. God de Heer en het Lam zijn het centrum van de nieuwe stad.

De schrijver van de Apocalyps is “iemand die de smaak van de overwinning heeft geproefd door zijn deelname aan Jezus’levende aanwezigheid en Gods alheersende macht” (Geert van Oyen, Het boek Openbaring. Een eindeloos verhaal, VBS, p. 7).

Welke boodschap brengt de schrijver van de Apocalyps met zijn visioenen? Welke uitdagingen bevatten ze voor de stad van de mens?

Als het visioen verdwijnt, verwildert het volk (Jes. 29,9)

Dit inspirerende vers uit Jesaja is gretig overgenomen om ideeën, visies en wensen te verspreiden. Dorothee Sölle gaf aan dit vers grote bekendheid door haar publicatie in 1987 “Waar het visoen ontbreekt, verwildert het volk.”

Dromen zijn bedrog” zegt de nuchtere man. Maar belet de kat het spinnen en ze sterft. In het leven van Don Bosco hadden dromen een grote rol. De jongens op school noemden hem de dromer, zoals de zonen van Jacob hun jongere broer (Gen.). Als negenjarige had hij een droom, waarin een oude man hem zei met goedheid om te gaan met jongeren. Zijn ganse leven door had Don Bosco dromen. Zij hadden invloed op zijn beslissingen (Walter Nigg, Don Bosco, Ein zeitloser Heiliger). Deze Zwitserse protestantse hagiograaf oordeelt heel positief over het verschijnsel dromen. “Wij zijn het opstaan nabij als wij dromen dat wij dromen” (Novalis).

De profeet Joël voorspelde dat jonge mensen visioenen zullen zien en ouderen droomgezichten ontvangen (Hdl. 2). Naast visionairs zoals Hildegarde von Bingen stonden en staan zogenaamde realisten om stokken in de wielen steken.

Zuster Jeanne de Vos kreeg al  meerdere onderscheidingen voor haar werk in Mumbai, waar acht miljoen mensen op straat leven. Zo ontving zij het Grootkruis in de Kroonorde en het Groot ereteken van de Vlaamse Gemeenschap. Ze getuigt: “In dankbaarheid droom ik graag voort, ook na 75 jaar. Ik denk dat elke mens recht heeft op een droom. Onze wereld heeft een droom nodig. Het is ook een kwestie van geloven: oorspronkelijk vertrouwen. De uitdaging voor ieder van ons is en blijft die droom van liefde en leven voor allen waar te maken. Daarom moeten we kiezen voor een radicale andere weg. Dat is mijn diep geloof. Ik geloof niet langer dat deze wereld vol uitbuiting, vernedering en pijn de enig mogelijke wereld is. Ik geloof dat waar we samen strijden voor rechtvaardigheid en menswaardigheid voor allen, we samen groeien tot een menselijke wereld van vrede en vreugde. Als mens, als vrouw, als christen voel ik me aangesproken, maar ook diep gelukkig. Ik ben blij mij te kunnen inzetten, samen met een hele beweging van sterke vrouwen, meisjes en creatieve kinderen, voor een wereld met een geglobaliseerde solidariteit zodat ieder mens en kind waardig en menselijk kan leven”(De Standaard, 23.11.09).

Dromen en verbeelding zijn nodig om verandering te brengen (Imaginer pour changer, in Christus, jan. 2009:).

Vertrouwen

Openbaring is met zijn litteraire visioenen een profetische boek. Het voorspelt geen toekomst. Het helpt de geschiedenis te lezen met Gods ogen. Al bevat het boek een aantal schrikbeelden, toch brengt het als hoofdtaak de overwinning. Het helpt de christen stand te houden tegenover de macht van de Romeinse keizer, die voor zich goddelijke eer opeist. “De mens is zich vandaag meer en meer van zijn mogelijkheden bewust maar tezelfdertijd meer en meer van de broosheid van zijn bestaan. Maar Openbaring is niet bedoeld om de ondergang van het broze bestaan te voorspellen. Het heeft een andere dimensie. Het wil de mens ervan bewust maken dat een leven zonder God niet goed is omdat er dan machten in het spel zijn die de mens kapotmaken. Anders verwoord: God in alle omstandigheden van het leven betrekken, op elk moment en waar ook ter wereld. Dat is de boodschap van de apokalupsis, de onthulling, de openbaring. Op een heel eigen manier wil het boek Openbaring niets anders dan wat de evangelies proberen uit te drukken: blijde boodschap brengen. In feite is er niets of niemand die de toekomst bepalen kan of die de wereld in zijn hand heeft. Om ons daarvan bewust te worden of te blijven is het goed dat we zeggen dat God de ‘pantokrator’ is” (G. Van Oyen, Op. cit, p. 25-26).

Christus noemt zich de eerste en de laatste (Op. 1,17). Deze betiteling stelt hem gelijk aan de Heer God, die in Op. 1,8 van zichzelf zegt dat Hij de ‘alfa en de omega’ is. Elk jaar verklaart de Verrezen langs de paaskaars. ’Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde” (Op 22,13.

Stad, een smeltkroes

Het nieuwe Jeruzalem, neerdalend uit de hemel, verbeeldt Gods droomwereld. De stad Jeruzalem is de nieuwe schepping Gods, waarin alle volkeren van de aarde zullen wonen. Haar poorten staan altijd open. Ommuurde steden (Rothenburg, Avila, Jeruzalem) hebben een charme en trekken toeristen. Muren waarborgen veiligheid, maar drukken tevens bevangenheid uit. Vandaag vervangen camera’s muren voor meer veiligheid rond de stad.

Steden door muren gesplitst roepen wonden op: Berlijn (1961-1989), Nicosia, Jeruzalem.

Steden zijn centra van macht en oorden van kwaad. Zij zijn Jeruzalem én Babylon. Openbaring ziet ze als hoer en als bruid. De ziener van Patmos beschouwt Rome als het Babylon van zijn tijd. Hij hoopt op een nieuwe stad, die van God zelf komt, met twaalf geopende poorten.

Christenen horen thuis in de stad om er te werken aan gerechtigheid en vrede en er Gods visioen levendig te houden. Dit was het project van Brussel Allerheiligen 2006 en het blijft gelden voor de volgende jaren. Openbaring reikt ons visoenen aan tegen cynisme en matheid. “Geven we ons over aan cynisme en matheid of durven we nog verlangen en hebben we nog idealen?” (G. Van Oyen, op. cit., p. 8).

Het hemelse Jeruzalem  is het beeld van de Kerk in de eindtijd. In bepaalde kerken, zoals in de Dom van Hildesheim, hangt een mooi kroonluchter. De edelsmid inspireerde zich op de Bijbelse lezing van vandaag.